“De koning heeft vandaag op een school de jeugd gefotografeerd toen hij werd ontvangen door ontelbare fotograferende mobieltjes. Een week eerder reageerde hij op eenzelfde haag aan mobieltjes bij zijn ontvangst op de Haagse Hogeschool. Hij vroeg de aanwezigen om zich te verplaatsen in zijn situatie, maar riep ook op om de mens boven de techniek te blijven stellen. ‘We moeten elkaar in de ogen blijven kijken.’ Ik hoop dat we dat vanavond gaan doen.
Welkom Joke, Erik, Marjo (bedankt voor de bloemen), Martin (bedankt voor jouw hulp), jullie allen. Op 11 september 2009 startten wij La Scuola in deze stad. Als gelukkige mensen deelden we met velen onze wens om een plek te bieden aan mensen die even willen stilstaan bij wat het leven voor hun betekent. Levenskunst als praktische filosofie, als toepasbare filosofie, is voor ons bewust leven en samenleven. Elke dag maken we keuzes en soms jezelf de vraag stellen: wat vind ik hiervan, past dit bij mij, bij hoe ik in het leven wil staan is jezelf serieus nemen.
Toen Erik en ik deze avond voorbereidden kwamen we er al snel achter dat het vanavond totaal niet over La Scuola moet gaan. Dus geen opsomming van successen en mislukkingen, van een dromerige schets van het jaarprogramma. Nee, vanavond gaat het over wat ook wezenlijk is, de andere kant van zelfzorg: sociale zelfzorg. Hoe willen wij samenleven? Oftewel Nabuurschap.
We zijn te gast in de Joodse Synagoge. Toen we vorig jaar deze datum hier vastlegden konden we niet vermoeden hoe bijzonder dat zou worden, te gast zijn hier. In januari werd Parijs getroffen door twee aanslagen, Charley Hebdo en de Joodse supermarkt. Als reactie organiseerden we met een groep mensen in Delft een ontmoetingsavond. Echter, de Joodse gemeenschap was geadviseerd om niet te komen. Te risicovol. Het was te gevaarlijk om als stadsgenoten bij elkaar te komen. Dit heeft mij geraakt. Toen we een maand geleden hoorden dat de overheid Joodse instellingen al jaren extra in de gaten houdt en dat we met bewaking te maken zouden krijgen, kwam het nog dichterbij. Het is wrang om te constateren dat het met de marechaussee buiten niet risicovol is om hier te zijn; het is risicovol om Jood te zijn.
Al maanden zien we mensen wegvluchten uit hun vaderland, in bootjes, overvolle treinen, vrachtwagens, op zoek naar vrijheid. En al maanden zijn we, ben ik als burger zoekende naar wat ik hiervan vind, wat mijn verantwoordelijkheid is, wat ik kan doen. Ik word misselijk van machteloosheid bij het zien van mensen in modder, voor prikkeldraad, met een IPhone als kompas. Op grond van hun paspoort, van hun wat-heid, zou Joke Hermsen zeggen, worden ze beoordeeld. Niet wie ze zijn, het innerlijk, de hoogst persoonlijke interpretatie van dat paspoort. Joke waarschuwde in een interview voor ontmenselijking, voor het teloor gaan van geboortelijkheid, creativiteit, vrijheid en spontaniteit. (…). Onze samenleving ontmenselijkt, waren haar woorden.
En zo werden we klaargestoomd om later in het jaar te kiezen voor het thema Nabuurschap. Wellicht heeft de Twentse lucht ook haar steentje bijgedragen. Dankzij de samenwerking met een aantal partners daar liepen we dit voorjaar regelmatig over Twentse grond. Noaberschop noemen ze daar het omkijken naar elkaar.
Erik zegt in zijn boek Aanwijzingen voor het goede leven, dat de mens een sociaal wezen is dat in volledige eenzaamheid niet lang leeft. Ik citeer: “Bij elke ademhaling is dat feitelijk vast te stellen: je haalt datgene wat om je heen is naar binnen, onttrekt daar zuurstof aan en blaast de lucht in een nieuwe samenstelling weer de wereld in. Zodra dit ophoudt, ga je dood. Ademen is leven te midden van de wereld die jou omringt. Er zijn ook altijd andere mensen met wie je samen leeft. Of ze nu ver weg zijn en onbereikbaar of naast je staan en binnen handbereik zijn: niemand leeft alleen op deze wereld. En ook dat is als zuurstof: de mens is een sociaal wezen dat in volledige eenzaamheid niet lang leeft. Levenskunst kan dus niet voorbijgaan aan ‘de wereld om mij heen’, want zonder die wereld is er geen leven.”
11 september, op deze historische datum start ik het zevende jaar van La Scuola. Het Hebreeuwse woord voor 7 klinkt als Sheh-bah, waar het woord Sabbath van afgeleid is. Zeven, het getal van de volheid. Het maakt iets compleet. Sociale zelfzorg, nabuurschap, de mens weet zich mens te midden van anderen. Ademen is leven te midden van de wereld die jou omringt, het maakt je compleet. Laten we elkaar als mens in de ogen kijken. Met deze woorden open ik het 7e jaar.
Ria Pool Meeuwsen,
directeur La Scuola
