Deze illustratie liet mij dit weekend even mijmeren over mijn praktijk. In de gesprekken die ik met mensen voer, zie ik mensen toekijken. Het leven is onvolledig in bezit genomen, ze zijn nog niet geland in hun eigen leven op de plek die ze bij de geboorte hebben gekregen. Als een kind blijven ze afhankelijk van de goedkeuring van anderen. Werkelijk vrij om te leven voelen ze zich niet.
Op dit moment wordt er veel gesproken over vrijheid van meningsuiting. Deze vorm van vrijheid bedoel ik niet als ik spreek over vrijheid van leven. Zeggen wat je denkt kan overkomen als redelijk en doordacht, maar is vaak zeggen zonder denken. Doordacht spreken is verantwoordelijkheid nemen voor je spreken (waarmee je niet wegkomt met ‘ik zeg maar wat, je moet het niet zo nauw nemen’), is je willen laten aanspreken op wát je zegt, welke woorden je kiest, je laten bevragen. Doordacht spreken is rekening houden met anderen. Niet hun leven leiden, niet hun gedachten willen leven, maar zorgzaam spreken omdat je mede-verantwoordelijk bent voor de wijze waarop we samenleven.
Ik herken de zoektocht naar het vinden van een plek op deze aarde. Bij onze geboorte zijn we in de wereld geplaatst en hebben we het leven geleerd van anderen. Maar er komt een moment dat we onszelf te bevragen hebben: hoe wil ik me er toe verhouden, hoe wil ik mijn plek innemen? Blijf ik toekijken, aan de rand van de samenleving, kies is voor de strategie van overleven door mezelf voortdurend aan te passen of is er nog een derde weg?
De derde weg is voor mij een weg van staan voor wie ik ben met alles er op en er aan. Is soms zwijgen en soms spreken, met alle consequenties van dien.
Ik denk dat dat laatste ons vaak tegenhoudt om werkelijk te leven: we willen niet de verantwoordelijkheid nemen voor wie we zijn, wat we denken, zeggen en doen “want Ria, dan ben je zo kwetsbaar”. Ik zou zeggen: je bent pas kwetsbaar als je niet staat voor wie je bent. Bij de eerste de beste zucht lig je ondersteboven. Blijf kijken met de ogen van een kind, blijf met verwondering kijken – en wordt volwassen. Neem de plek in die je bij de geboorte hebt gekregen en sta voor de keuzes die je maakt, voor de woorden die je spreekt en voor de verantwoordelijkheid die daarbij hoort. Dát is werkelijke vrijheid.
illustratie: De tuinman van de nacht, The Fan Brothers (vert. Rindert Kromhout)
