Na een naar zeggen domme fout van de scheidsrechter knokte de mannenploeg shorttrack zich terug op de Olympische Spelen. Net te weinig om een medaille te ontvangen. Beelden van huilende mannen liggen mij niet. Als mannen mij raken, dan moet er wel iets heel ergs gebeurd zijn. Het verhaal vertelt zichzelf. Acht jaar lang hebben ze gewerkt aan de vervolmaking van deze race en toch ging het fout. ‘Waarom gebeurt ons dit?’ vroeg een van hen.
Op de waarom-vraag zal nooit een antwoord komen, is mijn inschatting. Wel een mogelijke verklaring. Waarom-vragen hebben we nodig om situaties te kunnen begrijpen, maar helaas, onbegrijpelijke ervaringen zijn niet te verklaren. Een vermoeden van een antwoord is slechts wat blijft. Ik denk, dat het antwoord van de recht-toe-recht-aan schaatser Sjinkie Knegt in de meeste van deze situaties afdoende is: ‘Klote’.
De scheids de schuld van je falen geven is herkenbaar. Zonder medaille naar huis, dat wil je toch niet op je geweten hebben? Je kunt maar beter een ander de schuld geven van je ongenoegen, dan dat je jezelf de vraag stelt: wat heb ik hiermee van doen? Het helpt ons om in lastige situaties de verantwoordelijkheid bij anderen neer te leggen, zodat we niet bij onszelf te rade hoeven te gaan: waarom gebeurt dit mij? Knegt nam zijn verantwoordelijkheid en toonde daarmee één kant van de medaille: ‘We vallen nooit. Daardoor heeft niemand zitten te rekenen en kwamen we verkeerd uit.’
Scheidsrechters kunnen er voor zorgen dat we op momenten in ons leven verkeerd starten. Hoe we daarop reageren, dat ligt bij ons. We kunnen ons niet op alles voorbereiden, maar realistisch afwegingen maken, zeker als topsporter, is wel aan ons. Het leven is breekbaar, eindigt en toch stoppen we de dood – en daar horen ook gezondheid en ouder worden bij – ver weg, alsof het alleen anderen toevalt. Alsof de wereld ingericht is met barbies, met robotten die te vormen en te sturen zijn ongeacht omstandigheden. Gedreven door zijn missie – ‘Ik had de Nederlandse kinderen willen laten zien dat zij de volgende Knegt kunnen worden – liet de bondscoach de andere kant van de medaille zien: ‘Dat wordt ons door de starter ontnomen. Ik had vooral willen laten zien dat dingen maakbaar zijn. Dat succes maakbaar is.’
En zo kreeg deze ploeg alsnog een medaille. De mannen lieten ons zien hoe levens zich ontvouwen en welke keuzereacties wij hebben, rechtsom of linksom.
