Lefje | Beter lachen dan erom huilen

Venetie, La Scuola, academie voor levenskunst, vrijplaats voor levensvragen en zingeving

Stromae laat de fans meezingen op zijn zomerhit Papaoutai, het lied over zijn Rwandese vermoordde vader. “Het is beter om erover te lachen, of om erop te dansen. Liever dan dat je erom huilt. Dat doe je toch al.” Zo bleek uit de VPRO-documentaire afgelopen zaterdag.

Zaterdag a.s. gaan we met de familie een boottocht maken, zoals mijn vader dat voor zijn dood had bedacht. Nou ja, het was ook een idee van mijn moeder om zo hun trouwdag te vieren, maar zoals meestal voegde zij zich naar zijn wensen en in dit geval helemaal. De boot vaart naar haar geboortegrond en dit uitstapje is haar langgekoesterde wens. Het was vlak voor de zware operatie dat ik het moest regelen. “En ook als ik er niet meer ben, gaan jullie toch.” Over het waarom kreeg ik zoals vaker weinig los. Zijn armen gingen over elkaar, hij snifte wat en schraapte zijn keel.

Ik kan allerlei redenen bedenken waarom mijn vader de reis toch wilde laten doorgaan. Maar eerlijk gezegd heb ik niet zo’n behoefte aan bedenken. Het zijn mijn invullingen van mogelijke gedachten van hem. Daarmee bezig zijn geeft me wel denkplezier en de mogelijkheid om dichtbij hem te zijn, maar verder dan dat kom ik niet. Voor nu vind ik het zinvoller om er zelf betekenis aan te geven.

Mijn vader stuurt ons samen op pad, een boot vol. Voor een familie van meer dan veertig mensen heel bijzonder. Zo vaak zijn we als familie niet bij elkaar en bijna compleet. En de eindbestemming, ook bijzonder. Want wanneer houdt een mens zich bezig met haar roots, laat staan met de geboortegrond van haar moeder? Met de plek waar haar wieg heeft gestaan, met waar ze vandaan komt en wie ze nu is, mede daardoor?
En dan de symbolen ‘boot’ en ‘water’. Water staat in veel verhalen voor leven en soms voor herboren worden. De boot beschermt en draagt ons over het water. We zijn baas over ons eigen doen en laten. We babbelen hier, luisteren daar, we lopen het bovendek op, hangen over de reling. Er wordt gefluisterd, gelachen. Diepzinnige woorden klinken, maar ook kindergebabbel en dagelijks geteut. We eten en drinken en mijmeren soms weg, hopelijk onder een stralende zon. De kapitein stuurt de boot. Dat vraagt van ons als reizigers overgave en vertrouwen. We laten ons meenemen.

Gisteren zei iemand: ‘Ik zie verdriet in je ogen.’ Even daarvoor hadden we elkaar om iets anders stralend aangekeken. Dat klopt, zei ik. Dat zal er ook nog een tijdje zijn en dat is oké. Stralen en verdriet gaan samen. Ze zijn elkaars metgezellen op de reis over het water. Zaterdag wordt het een feestdag, ondanks en dankzij.