We zijn goed in het framen, in het gebruik van bepaalde woorden en beelden waarmee we een begrip verstollen en een kleur geven. Een frame als een afgebakend beeld, een hokje, een ding. Daarmee maken we voor onszelf de werkelijkheid duidelijk en begrijpbaar en dat helpt ons, in deze verwarrende tijd waarin niemand het ultieme antwoord heeft op de komst van zoveel mensen uit andere landen. De wereld gaat bestaan uit typetjes, uit verstolde begrippen. Een radeloze en woedende vrouw werd geframed tot belager van de staatssecretaris, tot een krijsende vrouw, tot een symbool van dorpswoede. Vluchtelingen worden geframed tot moslims, tot landjepikkers en goudzoekers. Nederland is verdeeld in kampen: de gutmenschen versus de racisten. (Ik citeer hier Jean-Pierre Geelen, columnist van de Volkskrant.) Nederland wordt geframed als land “waar het broeit” (Geelen).
Maar Geelen schreef ook: “De zwijgende meerderheid (…) zit thuis.” Dit laat mij in de pen klimmen. De thuiszitter is geen bankzitter. Dit is niet mijn wereld. Ik zie dat heel veel mensen een bijdrage leveren aan opvang en sociale inburgering. De mens die zegt ‘Wat kan ik doen?’ en de handen uit de mouwen steekt en naar eer en geweten handelt. Die mens zit niet thuis en zwijgt ook niet. Ja, wel op tv, maar niet in zijn eigen dorp of stad. Daar doet hij wat hij kan, passend bij zijn eigen vermogens. Daar krijgt die mens een naam in het legioen van hardwerkende vrijwilligers.
Ik trek het niet, de scheefgetrokken beelden die ons elke dag bereiken, die van mensen dingen maken. Die een werkelijkheid suggereren die niet de mijne is. Ik vraag u, vertel andere verhalen. Vertel de verhalen van wat er wél gebeurt om de vluchtelingen die hier al zijn menswaardig te begeleiden in het vinden van rust, waardigheid en een nieuwe plek. Vertel over de mensen die u ontmoet, geef uzelf en de ander een gezicht, een stem: Wie bent u, wat doet u, waar staat u voor? Hoe wilt u samenleven?
Laten we vertellen over het land waar het ook nog steeds bloeit.
“Wij zijn een optelsom van antwoorden op de vraag ‘wat ben ik’. Maar die vraag is geeneens zo interessant. Die optelsom van ons is gewoon een heel uitgebreid paspoort, waar behalve onze leeftijd en geslacht nog al die andere antwoorden op staan. Het gaat vooral om de vraag: ‘wie ben ik?’. Als we hierop willen antwoorden moeten we een verhaal vertellen. (…) We zijn geneigd om mensen tot die wat-heid te reduceren. We zijn geneigd om mensen steeds meer te laten verdingerlijken, steeds meer alleen aan te spreken op die facticiteit die in dat paspoort staat en op grond van facticiteit al dan niet uit- of in te sluiten.”
Joke Hermsen tijdens de opening van het nieuwe jaar
