‘We zijn allemaal bang voor dingen die angstaanjagend zijn. Dat zijn erge dingen. Ze laten ons niet met rust. Ze beïnvloeden ons denken en handelen. Daarom omschrijft men angst ook als de verwachting, als een voorgevoel van iets ergs. Welke dingen jagen ons zoal angst aan? Dat zijn ernstige ziektes, het verlies van vrienden, aanslagen, een ernstig ongeluk, (zinloos) geweld en agressie, mishandeling, een slechte naam en de dood.’
‘Angst verenkelt, je komt op jezelf te staan. De wereld om je heen verliest zijn vertrouwde sociale karakter. De vraag naar de zin van het bestaan speelt op. De angst voor de dood is de angst om door iedereen verlaten te worden. Kierkegaard zegt in zijn dagboeken dat diep in elk mens een angst leeft om alleen in de wereld te staan, vergeten door God, over het hoofd gezien door de miljoenen en miljoenen in dit enorme huishouden.’
‘Angst heeft een scherpe blik. Ze stemt tot nadenken over het eigen bestaan. Ze trekt het eigen bestaan in twijfel. (…) Angst herinnert de mens aan de mogelijkheden die hij is. Ze geeft zicht op de verborgen mogelijkheden achter het alledaagse leven. Ze biedt de mogelijkheid om het eigen leven opnieuw te verkennen, om de vrijheid ter hand te nemen, zodat zich de eigenheid van (de eigen hand in) het leven versterkt. De angst opent de mogelijkheid van vrijheid, van een eigen vrijheid. In de angst word je teruggeworpen op jezelf. Je verenkelt en staat volgens Kierkegaard voor de eenzaamheid van de vrije, riskante zelfbepaling.’
Dick Kleinlugtenbelt schreef de trilogie Levenskunst. Zijn derde boek ‘Moderne levenskunsten’ daaruit presenteert hij op 13 april bij La Scuola.
