Een boek om mee te leven?

biertje, wittem

Er zijn zoveel visies en (zelfhulp)boeken verkrijgbaar dat het je soms duizelt.
En vaak sterft dan de echte toepassing in vaagheid of clichés. Het praktisch
filosofische boek van Erik Pool dat bij Boom verscheen,
Aanwijzingen voor het goede leven, is van een ander kaliber. Het is concreet
en informatief en nodigt jong en oud uit om een eigen levenskunst te
ontwikkelen. Pool laat zien dat die ambitie geen modegril is maar wortelt in
de klassiek-filosofische traditie die met Socrates en Plato in de grondverf
werd gezet.

Aanwijzingen voor het goede leven, over levenskunst en de zoektocht naar zin.
uitgegeven bij Boom | te bestellen bij La Scuola voor 25 euro, excl. verzendkosten: welkom@academievoorlevenskunst.nl

boekbespreking door Hans Bouman in VPF-katern Filosofie & praktijk
(Luister ook naar de radiovertelling ‘Radiovertelling over het goede leven‘, waarin Erik Pool zich door radiomaker Gerard Oonk laat bevragen.)

Erik Pool is praktisch filosoof en medeoprichter van La Scuola. In zijn boek wordt de lezer uitgenodigd een eigen visie te ontwikkelen en krijgt daarvoor inspirerende gedachten en vragen aangereikt. Zo staat in het hoofdstuk over de ontplooiing van het zelf – Bildung genoemd – een aantal aanwijzingen om actief aan de slag te gaan met de vorming van de eigen persoonlijkheid. Pool gebruikt daarvoor het gedachtegoed van met name Peter Bieri, alias Pascal Mercier (Nachttrein naar Lissabon). Prettig is dat Pool je als lezer serieus blijft nemen en je daarom voortdurend bevraagt op je eigen opvattingen.

Daarnaast geeft met name het hoofdstuk (5) over zelfzorg een concreet
handvat voor de vormgeving van het eigen leven door middel van een
compact maar wonderlijk compleet schema (pg. 178): ‘zes facetten van
zelfzorg’ en achttien bijbehorende levenskunstvragen. Deze zetten je aan het
denken, onderzoeken je gevoelens en zetten je handelen op scherp. Hier is
de leidende vraag: ‘Zorg jij goed voor jezelf?’

Levenskunst en zingeving. De subtitel verraadt waar het boek in
essentie over gaat: ‘Over levenskunst en de zoektocht naar zin’. Pool
beschrijft het resultaat van zijn eigen zoektocht en heeft niet de pretentie
dat zijn ideeën leidend voor anderen zijn. De hoofdstuktitels zijn tevens de
hoofdvragen van het boek en, volgens Pool, van de levenskunst: De filosofie
van de levenskunst – leef je met een visie? De ongewoonheid van het
alledaagse – weet je wat je bezighoudt? Het optimisme van de vrijheid –
voel jij je vrij? De ontplooiing van het zelf – word jij wie je wilt zijn? De zes
facetten van sociale zelfzorg – zorg jij goed voor jezelf? Stuk voor stuk
vragen die zo nu en dan, op bepaalde momenten in het leven of na
ingrijpende gebeurtenissen, bij ons zelf naar boven (kunnen) komen. Vragen
ook die een nader zelfonderzoek rechtvaardigen en nieuwsgierig maken naar
wat een ander daarover te zeggen heeft. Pool slaagt erin de grote
filosofische thema’s van vrijheid en zelfzorg naar het alledaagse leven te
vertalen in een leesbaar boek waarmee ook de filosofische leek uit te voeten
kan.

Eénwording
Elke vraag werkt Pool uit aan de hand van wat klassieke
en hedendaagse denkers, zoals Wilhelm Schmid, Joep Dohmen en Dick
Kleinlugtenbelt, over levenskunst gezegd en geschreven hebben. Pool
onderzoekt de hoofdvragen op een heldere manier en hij werkt toe naar zijn
eigen definitie van levenskunst die hij ‘precies, compact en concreet’
omschrijft: bewust werken aan en beleven van de eenwording van mijzelf
met mijn leven en de wereld om mij heen. Het sleutelwoord is eenwording,
door Pool toegelicht met verwijzingen naar het Platoonse ideaal van
harmonie en evenwicht. Bewust werken aan een evenwichtige levenshouding
is voor Pool een actieve bezigheid vanuit de verwachting dat er een ervaring
van eenheid van denken, voelen en doen zal ontstaan. Geeft hij daarbij een
recept voor het goede leven en de zoektocht naar zin? Nee, want zulke
recepten zijn niet ‘los’ verkrijgbaar. Pool waakt ervoor een visie op te
dringen: hij gelooft dat ieder mens alleen voor zichzelf een levensfilosofie
kan formuleren. Zijn boek geeft je de mogelijkheid om je te verdiepen in de
levenskunst én om direct aan de slag te gaan met je eigen levensvragen,
zonder dat je een groot aantal boeken over levenskunst hoeft door te
werken. In Aanwijzingen voor het goede leven vind je genoeg. Een boek om
mee te leven?

Over de recensent

Hans Bouman is trainer, mentor en gespreksleider.
Hans heeft een praktijk voor praktische filosofie en socratisch gesprek.