Vanaf deze maand starten we nieuwsbrieven met een interview met één van de kunstenaars waarmee La Scuola samenwerkt in Zin in kunst, het thema van 2014-2015. Ze vertellen over eigen ervaringen en ideeën, over kunst en het goede leven.
Deze maand Monica Schumacher, beeldend kunstenaar. Haar werk heet ‘De Kupro’s’ uit the Glass project van gevonden glaswerk.
Monica, hoe heeft kunst jou gevormd?
Wat een moeilijke vraag Ria, halleluja. Kun je niet vragen wat eet je vanavond?
… Is dat zo? Heeft kunst mij gevormd? Vast wel, maar ik denk er blijkbaar niet over na. Als anderen spreken over hun kunst, dan denk ik, dat moet ik ook verzinnen, zo’n goed verhaal … Dát klinkt goed!
Wat ik altijd wilde is mensen inspireren. Kunst doet dat. Kunst is tastbaar en mensen reageren daarop. In het dagelijks leven inspireer je anderen ook met je verhalen, je houding, door het gesprek. Bij kunst hoeft dat niet, heb ik gemerkt. Kunst zegt zelf van alles.
De laatste jaren laat ik meer van mezelf zien. Het heeft lang geduurd voordat ik dat durfde; ik ben een laatbloeier. Kunst is voor mij zelfexpressie. Het heeft mij gevormd, omdat ik ben gaan ontdekken hoe ik iets van mezelf kan laten zien. Ik groeide over onzekerheden van vroeger heen. Kunst vormt mij, omdat ik het zelf kan maken. Ik ben ook anders naar kunst gaan kijken. Vroeger keek ik, nu zie ik kunst. Ik zie het werk en de gedachten erachter. Hier in de Honigfabriek in Koog aan de Zaan, waar ik mijn atelier heb, is een kunstenaar die een film over zijn werk heeft gemaakt. Over hoe dat tot stand is gekomen. Dat helpt mij. Ik kijk nu anders naar zijn kunst.
Welke kunst heeft jou enorm geraakt?
Er is schilderij van Henri de Toulouse-Lautrec dat mij vroeger volledig heeft ingepakt en nog steeds raakt. Mijn hele leven is het me bijgebleven als een prachtig beeld. De kwetsbaarheid die uit dat beeld spreekt, de schoonheid van de dingen. Het is een eenvoudig beeld van een vrouw. Je kijkt over haar schouder, haar jurk hangt naar beneden. Het is een zacht beeld, de rust, het gemak waarmee ze half naakt is. Het is een beetje voyeuristisch. Het beeld benadrukt de kracht maar ook de kwetsbaarheid, een schoonheid die vanzelfsprekend is. Er zit veel liefde in. Dat is sowieso iets wat mij raakt, een beeld of een gebeurtenis waar liefde uit spreekt. In een film over Gandhi is er een gesprek tussen hem en een man die heeft gemoord. “Hoe kan ik dat vergoeden?” vraagt hij. Gandhi zegt dan: “Ga om het goed te maken op zoek naar een kind dat zijn ouders is kwijtgeraakt. Een kind van een ander geloof dan de jouwe en breng het in zijn geloof groot.” Film als kunst met een boodschap die kan verlossen, met een liefdevolle gedachte.
Wat is volgens jou de betekenis van kunst voor het goede leven?
Kunst-maken kan altijd, ook al ben je gebrekkig, kreupel … Er is altijd iets te maken wat je gevoel verandert. Kijk naar het materiaal dat ik gebruik. Het is afgedankt, aan de kant geschoven. Ik kijk er naar, ga het hergebruiken en ontdek schoonheid. Je kan proberen iets toe te voegen, iets dat de wereld mooier maakt.
Dus zeg jij, kunst hoeft niet altijd te gaan over werk van kunstenaars?
Je kunt altijd naar iets zoeken waarvan je wél een gelukkig gevoel krijgt in het leven. Je kunt iets maken van de situatie, maar je kunt ook iets veranderen, iets toevoegen of zélf iets maken. Bijvoorbeeld langs een rivier zitten en steentjes stapelen. Ik krijg daar een geluksgevoel van. Kunst is iets wat je creëert en je raakt. We worden niet altijd gestuurd door ons denken, ons gevoel wil iets en daardoor gaan we schoonheid herkennen. Schoonheid zorgt voor een geluksgevoel. Met weinig kun je schoonheid ervaren.
Schoonheid kan ik overal in zien. Mijn blik wordt er door gevangen, omdat er balans is denk ik, omdat … jeetje, er zijn hele boeken over geschreven maar daar gaat het niet om hè, je wil weten wat het voor mij betekent … Als ik nu naar buiten kijk bijvoorbeeld, dan zie ik de daken van het centrum van Den Haag. Nu nog grauw, maar als het licht er straks anders op schijnt, veranderen ze, worden ze zoveel mooier. Schoonheid heeft dus blijkbaar ook te maken met omstandigheden, met mijn eigen humeur, met mijn manier van kijken. Je kan er aan voorbij lopen en dan opeens ontdekken: dit is schoonheid. Als ik schoonheid zie die ik kan vangen, in een foto of een object, en aan anderen kan laten zien, dan is dat voor mij een fijn moment.