Amor Mundi

Amor Mundi, Renze Koenes, La Scuola.nl

Alleen door ons handelen kunnen wij mens zijn onder de mensen, kunnen we samen zorgdragen voor de wereld. Vanuit liefde voor de wereld, Amor Mundi. Samen verantwoordelijkheid nemen voor een gezonde, vitale publieke ruimte. Hannah Arendt

Hannah Arendt, een Duits-Amerikaanse politiek denker van Joodse komaf (gestorven in 1975), daagt ons uit om verantwoordelijkheid te nemen. Wat laten we van onszelf zien in de tussenruimte, de ruimte waarin mensen elkaar ontmoeten? Zijn we actief (handelen we, laten we onze stem horen) of passief? Leven we ten volle?

Zelfdenken
Arendt daagt ons uit zélf na te denken. Dat lijkt een dooddoener; we kunnen immers niet leven zonder na te denken. Er is echter een verschil tussen denken en denken. Een mens is in staat om als een windvaan te leven, meewaaiend met alle winden, oppervlakkig voorbij levend aan eigen opvattingen. Zonder dat we het in de gaten hebben leven we vooronderstellingen, aannames maar ook vooroordelen.

Zelfdenken gaat over de wil om als moreel volwassen persoon verantwoordelijkheid te nemen voor eigen gedachten. Lukt het ons om onszelf te bevragen, om ons denken te onderzoeken met vragen als: wie ben ik in relatie tot de ander? Hoe wil ik in de wereld staan, vanuit welke levenshouding, op basis van welke waarden? Niet voorbij leven aan ‘de dingen des levens’, maar met onszelf in gesprek, een innerlijke dialoog: dat wat nu gebeurt, wat betekent dat voor mij?

Verschijnen
Ten volle leven gaat ook over contact maken in de tussenruimte waarin mensen elkaar ontmoeten. Arendt was een vurige pleitbezorger van het goede gesprek, van échte ontmoeting, omdat mensen daarin aan elkaar ‘verschijnen’. In die ontmoeting met andere mensen moeten we tevoorschijn komen, anders doen wij onszelf en die ander tekort. Ook hier daagt Arendt ons uit om verantwoordelijkheid te nemen. Verantwoordelijkheid voor de tussenruimte, zoals ze dat noemt. De ruimte tussen u en mij is de plek waar ons samen-leven wordt gemaakt en gevormd. In die tussenruimte komen we tot handelen: ben er, laat je stem horen. In die tussenruimte hebben we sámen iets te doen. Het grootste gevaar voor onze samenleving is, dat we onverschillig worden. Dat een gedeeld besef van humaniteit verdwijnt als we ons niet meer betrokken voelen op de ander. Dat het landschap koud en kil wordt.

“Wie iemand is of was kunnen wij alleen te weten komen wanneer wij het verhaal kennen waarvan hij zelf de held is, zijn levensbeschrijving. De held is geen heldenfiguur. De associatie met moed zit in de bereidheid om te handelen en te spreken. Om de wereld in te stappen en aan het eigen levensverhaal te beginnen.” Hannah Arendt

Vertellen
Vrijheid, zegt Joke Hermsen in haar boek Melancholie van de onrust, is ten diepste een eigen betekenis mogen geven aan het eigen verhaal. Mensen zijn geen ‘wat’ (de feiten uit het paspoort), maar ‘wie’: onze verhalen, ervaringen, belevingen.
La Scuola is een plek waar tijd en rust is, vrije ruimte – ‘scholé’. Een plek voor filosofische bezinning (een open onderzoekende houding) waar we nog meer ontdekken wie we zijn. Waar we aan elkaar verhalen vertellen over zorgen, angst en verdriet, verhalen van verlangens, maar ook van hoop en liefde. Hoe we worstelen met ‘de dingen des levens’. Een plek waar we aan elkaar verschijnen, waar we onze stem laten horen – misschien schoorvoetend maar toch.

Verhalen maken ons menselijk, bewust van wie we zijn. Ze dragen bij aan een besef van vrijheid: het is ons verhaal. Ze dragen bij aan een andere invulling van samenleven. Woorden zijn niet meer gedachteloos, maar worden weloverwogen gekozen in relatie tot de ander. We luisteren beter naar onze eigen behoefte en naar die van onze mede-mens. We ontwikkelen een betrokken houding en beseffen dat we leven in een gedeelde wereld van humaniteit.

Laten we bouwen aan onszelf en aan die tussenruimte – vanuit liefde voor de wereld, Amor Mundi.

Ria Pool Meeuwsen,
zakelijk leider La Scuola

‘Hoe wil ik goed leven én samenleven’ is vanaf de oprichting in 2009 al de kernvraag die La Scuola zichzelf en anderen stelt. Leef niet gedachteloos maar onderzoek je denken en zet je zelf aan tot handelen, tot spreken en doen. Een levenskunstenaar is iemand die zich druk maakt over zijn eigen leven én over dat van anderen. Dat is: je bekommeren om een goed bestaan. Het is de kunst frustraties en idealen om te zetten in handelen. Welke vorm is gepast in jouw leven, binnen jouw mogelijkheden, wie heb je nodig en wat kun je zelf?

Lees meer over Hannah Arendt, bekijk een interview met haar, haar biografie of de speech die zij hield na het Eichmann-proces.
La Scuola verzorgt sinds april 2016 de Hannah Arendt Vertelling. Lees verder…
Bekijk hier het interview met Joke Hermsen over haar boek Melancholie van de onrust.
Of het interview met David van Reybrouck over zijn boek Vrede kun je leren.

beeld: Amor Mundi, Renze Koenes, kunstenaar
www.renzekoenes.nl